muzyka i tradycja

Górnicze Orkiestry Dęte

Dziedzictwo muzyczne Górnego Śląska 

Górnicze orkiestry dęte to nieodłączny element kultury Górnego Śląska, i wyjątkowa forma muzycznego dziedzictwa, która przez ponad sto lat łączyła ludzi pracujących w kopalniach i społeczności wokół nich. Ich tradycje zostały uhonorowane wpisem na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego w marcu 2023 roku.

Historia orkiestr górniczych 

Początki zorganizowanego ruchu orkiestr górniczych sięgają XIX wieku. Od tego czasu gra na instrumentach dętych była przekazywana z pokolenia na pokolenie. Muzykowanie w orkiestrze niejednokrotnie pomagało zdobyć pracę w kopalni, a umiejętności muzyczne były także cenione w wojsku. Orkiestry były wizytówką zakładu, symbolem jego prestiżu i rozmachu.

Muzycy cieszyli się dużym szacunkiem, uczestnicząc w życiu lokalnych wspólnot. Szczególny rozwój górniczych orkiestr przypadł na okres PRL-u, kiedy kopalnie prześcigały się w zatrudnianiu najlepszych solistów, poszerzaniu składu i uzupełnianiu instrumentarium. W tym czasie twórcy po konserwatoriach komponowali utwory specjalnie dla zakładów, a orkiestry zyskały profesjonalny charakter. Zakłady pracy finansowały zespoły, a orkiestry stawały się ambasadorami kopalni, reprezentując ją na festiwalach i uroczystościach. 

Fotografia historyczna, Orkiestra KWK Wujek-Bytom, 1972

Orkiestry górnicze dziś 

Lata 90. przyniosły zmiany, a wraz z reformami przemysłu ciężkiego wiele orkiestr przestało istnieć. Dziś tylko nieliczne zespoły działają nadal, skupiając się głównie na reprezentacji i organizacji wydarzeń kulturalnych. Współczesne orkiestry górnicze znajdują wsparcie w lokalnych instytucjach kultury oraz samorządach, które pomagają im w utrzymaniu tej wyjątkowej tradycji.    

Tradycja wciąż żywa 

Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, skupiona na dokumentowaniu tego kulturowego fenomenu i utrzymaniu stale aktywnego ruchu orkiestr dętych, poprzez stałe angażowanie nowych muzyków, szczególnie młodego pokolenia, które wkracza na scenę muzyczną.

Górnicze orkiestry dęte to muzyka i tradycja 

Każda orkiestra to wspólnota muzyków, często pracowników kopalni, ale także członków lokalnej społeczności. Zespoły przyjmowały zwyczajowo nazwy kopalni, z których się wywodziły, pełniąc dla nich w szczególności funkcje reprezentacyjne.

To nie tylko grupy muzyczne, ale także symbol wspólnoty. Złożone z instrumentów dętych, są wyjątkowym świadectwem lokalnej kultury, a ich muzyka towarzyszy kluczowym wydarzeniom, jak Barbórka – święto górników.

Lista orkiestr

Poniżej znajduje się lista orkiestr górniczych, które kultywują muzyczne dziedzictwo Górnego Śląska, aktywnie uczestnicząc w licznych wydarzeniach kulturalnych lokalnych społeczności:  

Żywe świadectwo kulturowego dziedzictwa Górnego Śląska

Choć zmieniają się czasy i otoczenie, orkiestry górnicze nadal są obecne w przestrzeni publicznej – grają na stadionach, w parkach, na koncertach i podczas uroczystości. Stanowią żywe świadectwo kulturowego dziedzictwa Górnego Śląska, kontynuując tradycje, mimo restrukturyzacji lokalnego przemysłu. 

Moc Dętych

Festiwal Moc Dętych, będący nowoczesną kontynuacją organizowanego od 2005 roku Zabrzańskiego Festiwalu Orkiestr im. Edwarda E. Czernego jest dowodem na to, że tradycja orkiestr górniczych jest wciąż żywa. To coroczne wydarzenie jest hołdem dla historii i siły orkiestr górniczych, które od lat towarzyszą życiu lokalnych społeczności.

Dowiedz się więcej

Moc Dętych

Festiwal Moc Dętych, będący nowoczesną kontynuacją organizowanego od 2005 roku Zabrzańskiego Festiwalu Orkiestr im. Edwarda E. Czernego jest dowodem na to, że tradycja orkiestr górniczych jest wciąż żywa. Festiwal, który na początku gościł sześć orkiestr, dziś przyciąga osiem zespołów, prezentujących swoje umiejętności i dziedzictwo muzyczne. To coroczne wydarzenie jest hołdem dla historii i siły orkiestr górniczych, które od lat towarzyszą życiu lokalnych społeczności. Tradycja trwa, a muzyka orkiestr górniczych nadal rozbrzmiewa w sercach Ślązaków, przypominając o ich górniczych korzeniach i bogatej kulturze regionu. 

Dowiedz się więcej

Portal do Śląskości

Górnicze Orkiestry Dęte w nowoczesnej odsłonie! Portal do Śląskości to projekt łączący tradycję muzyczne z innowacyjną technologią! W wyniku projektu powstało osiem unikalnych „nakładek” kompozytorskich do najbardziej popularnych utworów, wykonywanych przez możliwie jak najwięcej zespołów.

Dowiedz się więcej

Portal do Śląskości

Górnicze Orkiestry Dęte w nowoczesnej odsłonie! Portal do Śląskości to projekt łączący tradycję muzyczne z innowacyjną technologią! Pomysł ten zrodził się z konsultacji przeprowadzonych z przedstawicielami 27 górniczych orkiestr dętych, podczas których podkreślono potrzebę unowocześnienia repertuaru jako kluczowego elementu rozwoju orkiestr. W wyniku projektu powstało osiem unikalnych „nakładek” kompozytorskich do najbardziej popularnych utworów, wykonywanych przez możliwie jak najwięcej zespołów.

Dowiedz się więcej

Scroll to Top